Zarówno emocje negatywne, jak i pozytywne wpływają na (nadmierną) ilość spożywanego jedzenia. Emocje różniące się intensywnością oddziałują na zachowania żywieniowe. Mózg i jelita współpracują ze sobą i mają ogromny wpływ na nastrój człowieka i jego stan psychiczny.
Wzajemne relacje między emocjami i zachowaniami żywieniowymi są przedmiotem licznych badań. Emocje wpływają na wybory i preferencje żywieniowe, warunkują ilość spożywanego pokarmu, determinują rodzaj smaku, jaki w danej chwili preferuje organizm człowieka, oraz stanowią istotny element kształtowania się nieprawidłowych zachowań żywieniowych.
Wpływ negatywnych emocji na ilość spożywanego pokarmu
Motywacja do jedzenia jest najsilniejsza w momencie doznania negatywnych emocji. Pod wpływem złości kobiety jedzą bardziej kompulsywnie aniżeli w sytuacji odczuwania strachu lub smutku. Ponadto, jedzą po to, by zredukować nieprzyjemne emocje. Pod wpływem emocji o dużym natężeniu (np. strach, smutek) ludzie sięgają po mniejsze ilości pożywienia. Natomiast umiarkowane bądź nieznaczne nasilenie afektu (np. nuda) powoduje preferencję większej ilości jedzenia. Wzrost apetytu w wyniku negatywnych emocji występuje zarówno u osób z zaburzeniami odżywiania, otyłością, jak i osób zdrowych. W sytuacji doświadczania negatywnych emocji spożycie pokarmów o wysokiej zawartości cukru redukuje odczuwane emocje. Pokarmy kojarzone jako smaczne poprawiają nastrój oraz zmniejszają odczuwany stres, zwłaszcza u osób jedzących pod wpływem emocji. Jednym z pokarmów kojarzonych z możliwością regulacji stanu afektywnego jest czekolada. U osób z prawidłową masą ciała (BMI = 18,5 – 24,99 kg/m²) jej spożycie zmniejsza poziom negatywnego nastroju, a jego redukcja trwa około trzech minut.
Wpływ pozytywnych emocji na motywację do jedzenia
Chociaż w literaturze dominuje głównie przekaz, że jedzenie emocjonalne występuje w odpowiedzi na negatywne emocje, obecnie istnieje coraz więcej doniesień podkreślających, iż pozytywny nastrój również może przyczyniać się do zwiększonej ilości spożywanego jedzenia, o czym świadczą najnowsze badania Bongers i Jansen. W sytuacji doświadczania pozytywnego nastroju kobiety jedzą więcej w porównaniu z osobami o neutralnym nastroju. Ponadto spożywają przekąski częściej w odpowiedzi na pozytywne aniżeli negatywne emocje.
Bez wątpienia to, jakie produkty spożywa człowiek, wpływa na aktywność jego dwóch niezależnych układów nerwowych: mózgu (pobudzenie ośrodka nagrody) oraz jelitowego układu nerwowego (nazwanego przez Gersona „drugim mózgiem”).
Trzy style jedzenia, które wyróżnia literatura:
Styl 1.
Jedzenie w odpowiedzi na bodźce zewnętrzne, które charakteryzuje się tym, że proces spożycia pokarmu związany jest z działaniem polisensorycznym bodźców i jedzeniem pod ich wpływem niezależnie od poziomu głodu-sytości. „Kiedy jestem na przyjęciu i widzę te wszystkie smakołyki, których na ogół nie jem, nie mogę im się oprzeć. Sam ich widok powoduje, że zaczynam jeść, mimo że nie jestem głodna” (wypowiedź osoby z nadwagą).
Styl 2.
Jedzenie w sposób restrykcyjny, które w konsekwencji zwiększa ryzyko wystąpienia napadów objadania się i spożywania pokarmów pod wpływem doświadczenia negatywnego stanu emocjonalnego. „Czasami jest tak, że stosuję restrykcyjną dietę kilka tygodni. Odliczam dni do jej zakończenia, a później kiedy już mogę, jem i jem. Najczęściej więcej niż przed dietą. I często zdarza się tak, że znowu przybieram na wadze i na nowo podejmuję decyzję o odchudzaniu” (wypowiedź osoby permanentnie stosującej restrykcje żywieniowe i stale zmagającej się z „dodatkowymi” kilogramami).
Styl 3.
Jedzenie emocjonalne, które dotyczy jedzenia w wyniku przeżywania i odczuwania negatywnych emocji bądź też nieumiejętności radzenia sobie z nimi. Jedzenie służy wówczas niwelowaniu negatywnych stanów emocjonalnych (i nie wynika z głodu fizjologicznego). „Kiedy jest mi smutno, jem. Odczuwam wówczas ulgę. Zawsze tak robiłam. Będąc małą dziewczynką, dostawałam od mamy na pocieszenie coś słodkiego. A teraz pocieszam się sama – jedzeniem” (wypowiedź osoby z otyłością).
Odczuwane emocje (stany emocjonalne) mogą być zarówno przyczyną, jak i następst...
Dalsza część jest dostępna dla użytkowników z wykupionym planem